Er is een beeld uit de Baltische staten – Vilnius – dat ik graag wil laten zien, maar dat ik zelf niet kon fotograferen. Het staat namelijk niet meer op z’n plaats en de reden is opmerkelijk.
Op de vier hoeken van de Žaliasis tiltas, de Groene Brug over rivier de Neris, stonden tot juli 2015 vier beeldengroepen in de stijl van het socialistisch realisme: ‘Bewaren van de vrede’, ‘Landbouw’, ‘Industrie en bouw’ en dit beeld: ‘Jeugd in opleiding’ (Mokslo jaunimas), gemaakt door Juozas Mikėnas. De foto is van Juliaus Kalinsko.
De meningen over deze beelden waren verdeeld. Veel mensen zagen de beeldengroepen als propaganda voor de voormalige bezetter, de Sovjet-Unie en zagen de beelden het liefst verdwijnen. Anderen vonden de beelden van historisch belang en wilden ze houden als herinnering aan zware tijden.
Eind 2014 nam Litouwen een wet aan waarin werd bepaald dat kunstuitingen met nazisymbolen of Sovjetsymbolen niet in aanmerking kwamen voor de status van cultureel erfgoed. Juristen vroegen zich direct af of de beeldengroepen nu wel of niet ‘kunstuitingen met Sovjetsymbolen’ waren. Het hing van het antwoord af wie het onderhoud van de beelden moest betalen. Zijn ze cultureel erfgoed, dan is dat de staat, zijn ze dat niet, dan is dat de gemeente Vilnius en dan kan ook niemand de gemeente tegenhouden als die ze wil verwijderen.
In juli 2015 vond de burgemeester dat de staat waarin de beelden verkeerden dusdanig slecht was dat ze gevaar opleverden en liet hij ze verwijderen.